Rijvaardigheid is de basis voor een veilige herfst beleving
Rijden onder specifieke omstandigheden
Heerlijk het is weer herfst, de periode van mijn verjaardag maar ook de tijd voor een jaarlijks terugkerend bewustwordingsmomentje waarbij ik het nut van mijn beroep en rijvaardigheid meer dan ooit kan laten gelden en uitdragen op mijn medeweggebruikers en/ of lezers.
Het is de periode waarin rijstijl adviezen ten aanzien van verkeersveiligheid of rijvaardigheid door bepaalde krachtuitspattingen van de natuur meer impact krijgen. En daarom breng ik graag nu het veilig rijden onder specifieke (herfst) omstandigheden weer eens onder elkaars aandacht.
Bij het rijden in herfstige omstandigheden (weer, wind, zicht, grip, donker) is de basis van onze rijvaardigheid gewoonweg belangrijker dan ooit. Onze zitpositie en algemene stuurhouding en natuurlijk onze stuurtechnieken, inclusief allerlei zelf ontwikkelde stuurmethodes zullen mogelijk een andere invloed gaan krijgen op onze rit uitvoeringen. Het hebben van grip en rijbalans is in de herfst nu eenmaal veel minder vanzelfsprekendheid en hierdoor zijn er veel meer schrik en slip momenten tijdens het rijden onder herfstige omstandigheden. Hierom denk ik dat het goed is om weer eens even ‘stil te staan’ bij de basis van onze rijvaardigheid. Hoe gedraagt onze zit- en stuur houding plus onze stuurtechnieken zich tijdens het rijden in herfstige omstandigheden zoals:
- Bij zware regenval, spoorvorming en hogere snelheden is de kans groot op aquaplaning. Dat wil zeggen dat onze band(en) grote hoeveelheden water de band moet kunnen uitduwen anders zal de band die ‘te water werd gelaten’ gaat als snel als een speedboot planeren i.a.w. zweven boven het wateroppervlakte. Dit resulteert in een gewichtloos gevoel, ofwel het stuur voelt ineens ‘leeg’ of ‘levenloos’ aan. Een nogal frustrerend gevoel waarbij de neiging al snel ontstaat om iets te moeten doen zoals sturen en willen controleren of we nog regie hebben.
- Tel hierbij op dat er heftige geluiden ontstaan in de wielkast(en) en soms worden we letterlijk ‘wakker’ geschud door deze herrie. Heel begrijpelijk maar soms ook tot overmaat van ramp begint ons lijf zich daarbij geschrikt schrap te zetten. Het schrikmatig rechtop gaan zitten kunnen we een bewustwordingsmomentje noemen maar, helaas verandert hierbij ook de balans in de auto. En precies door deze plotselinge veranderingen zien onze ogen ineens onwenselijke obstakels die zich in het verlengde van onze rijbalans/ rijrichting bevinden;
- Afgestemd op het ervaringsniveau van de bestuurder zullen we schrikken waarbij de jong ervaren automobilist veelal ongecontroleerd zal schrikken terwijl de meer ervaren bestuurder zich juist als een coole kikker even muisstil houd en daarmee erger weet te voorkomen. Toch hebben de jong ervaren bestuurders en de ervaren bestuurders één ding gemeen als het gaat om hoe omgaan met aquaplaning en andere schrik momenten zoals bij hard wind o.i.d.
- Iedere bestuurder, oud of jong, die schrikt terwijl het stuur met slechts één hand wordt vast gehouden schrikken nagenoeg hetzelfde. Met deze eerste stuur of balans beweging verergeren we vaak de rijbalans en schrikken, slippen of de macht over het stuur verliezen komt dan ook veel vaker voor onder bestuurders die de situatie niet met beide handen aan het stuur hebben benadert.
Willen we bewijzen dat we rijvaardigheid écht begrijpen, dan zetten we tijdens (zware)regenval, bij hoge snelheid en extra belangrijk op wegen waar spoorvorming wordt herkend, onze handen op kwart voor drie of 09:15 zodat bij elk moment van zijdelingse bewegingen door wind of bij weke gevoelens in het stuur door grip veranderingen er niet aan impulsieve probleem verergering wordt gedaan maar de beste rijvaardigheid denkbaar wordt toegepast. Ter herinnering:
- Beter anticiperen we ver voor ons uit en scannen we de weg af naar mogelijke plekken waar spoorvorming en water voor een uitdaging kunnen gaan zorgen. Beter zetten we (dan) vóóraf beide handen stevig op het stuur, zodat we de voorwielen kaarsrecht kunnen houden en we geen passagier worden vanwege een slapperdewapski stuurhouding. Recht houden betekend dat de lengtegroeven van onze banden het water zo vlot mogelijk kunnen wegwerken;
- Laat hierbij ook uiterst behoedzaam het gaspedaal los, nee niet in één keer loslaten. Beter zeggen we; voorzichtig de gasdruk verminderen, verminderen, verminderen en dan pas volledig los laten! Hiermee neemt de snelheid af en drukt het extra gewicht van de auto de voorband(en) geleidelijk door de laag water op het wegdek. We moeten onszelf maximaal bewust zijn dat wat we tijdens aquaplaning kalm moeten blijven, pure kalmte, zachtaardige liefde in onze ledematen, voorzichtigheid en geduld. Vooral geen bruuske bewegingen.
- Tenslotte wisten we dat het regende en toch hebben we onszelf laten verrassen. We wisten misschien ook dat de profieldiepte van onze banden helemaal niet veilig was of dat het type autoband (zomer/ winter/ in between) niet thuishoorde bij de ondergrond waarop we rijden. Ofwel, als de voorbereiding zo matig is moeten we nu serieus cool of kalm blijven en dus niet de angsthaas gaan uithangen. Ofwel: Zonder zonde geen berouw!
Mogelijk draagt bovenstaande verhaaltje bij aan de motivatie om onze zit- en stuur houding weer even bij te stellen zodat de risico’s rondom weg, water, wind etcetera beperkt kunnen blijven en anders helpt een ietwat mopperende opmerking misschien ook wel een beetje, klinkend als:
“ Rijvaardigheid is het tegenovergestelde van gemakzucht ”
Want hoe onverschrokken we ook denken te zijn als ervaren bestuurder of hoe zelfverzekerd we ons ook voelen als jong automobilist, als de zit- en stuur houding kenmerken vertoond met de rijtechnieken die de hoofdrolspelers uit New Kids Turbo vertonen, dan is de kans op verkeerde schrikreacties een stuk groter als de weg- en weersomstandigheden uitdagender worden.
Harde wind, natte hopen met bladeren, modderige wegen, bietencampagnes, code oranje en rood zijn ook allemaal waarschuwingen om de zit- en stuur houding weer even af te stemmen op de meest wenselijke manier. En morgen als de wind hopelijk weer is gaan liggen, de telefoon weer vele appjes uitkraamt en het water weer is verdwenen en de grip weer terug is, dan kunnen we altijd weer onderuit zakken en rijvaardigheid vervangen voor hoop op geluk.
Meer weten over veilig rijden onder specifieke omstandigheden? Bezoek gerust eens onze website:
One Pedal Driving verbieden of het gaspedaal terug in de examenauto?
One Pedal Driving Experience @ Raceway Venray
Op aandringen van examinatoren en gesterkt door mijn eigen ervaringen wil ik hierbij graag het WEL of NIET gebruiken van de B stand tijdens een praktijkexamen ter discussie stellen.
De B (Brake) stand betreft een regeneratief remsysteem waarmee het zogenaamde One Pedal Driving kan worden toegepast. Deze unieke vertragingstechniek heeft een grote invloed op de grootste oorzaak van ongevallen, te weten:
Een te hoge naderingssnelheid.
Ik ben daarom van mening dat we deze technische ontwikkeling vooral moeten toejuichen en het gebruik ervan maximaal moeten stimuleren naar elkaar maar, als ik hoor dat examinatoren in een gevaarlijke situatie terecht zijn gekomen omdat een examen kandidaat blijkbaar niet bekend of niet bewust was dat het los laten van het moderne gaspedaal een veel sterkere vertraging opwekt dan wanneer er gereden wordt in de D (Drive) stand, dan moeten we toch het één en ander gaan afvragen! Zeker omdat tijdens een examenrit het gaspedaal officieel afgekoppeld dient te zijn en een examinator slechts mondeling kan ingrijpen als blijkt dat het regeneratieve remmen voor een probleem zorgt met het achteropkomende verkeer.
- Hoe stimuleren we de vooruitgang van techniek en hoe demotiveren we de nieuwe veiligheidskansen niet?
- Wanneer is het raadzaam dat een (kandidaat) bestuurder zich beperkt tot slechts de 'ouderwetse' D stand?
- Welke veiligheidsvoorzorgen zou een examinator moeten hebben als er toch gereden wordt in de B stand?
Voor mij zijn de antwoorden eenvoudig hoewel ik me ook realiseer dat er uiteindelijk een beslissing genomen moet worden of de B stand aan mag staan tijdens een CBR praktijkexamen. De beweegredenen die we kunnen hebben zijn veelal gebaseerd op onze eigen ervaringen. De één gaat er makkelijk mee om en de ander heeft er merkbaar moeite me. Instructeurs, examinatoren en begeleiders tijdens proefritten schrikken zich soms een hoedje hoe een bestuurder kan reageren als het regeneratieve remmen wordt ingezet. Soms leidt het tot de meest gekke schrik reacties bij mensen dus, de uitingen van gevoelens tot en met discussie is meer dan terecht.
Ik ben van mening dat het One Pedal Driving gewoon beter aangeleerd moet worden en ik denk ook dat sommige mensen er niet of nauwelijks geschikt voor zijn. Deze manier van vertragen vereist een aanpassing in de routine, een groter besef dat veranderend rijgedrag een hinderlijk effect kan hebben op anderen en het belang van pro-actief anticiperen alsmede het toepassen van de juiste kijktechniek. Het blijkt dat deze bewuste uitvoering van de rijtaak niet voor iedere bestuurder haalbaar is. Sommige bestuurders kun je beter niet veranderen maar, het mag ook niet zo zijn dat we technieken als One Pedal Driving gaan benadelen omdat sommige bestuurders er moeite hebben.
Terug naar de vraag of de B stand gerbuikt mag worden tijdens een praktijkexamen voor het rijbewijs?
Mijn mening op vraag 1. Vrijwel alle vormen van ADAS moeten we leren kennen, ze begrijpen, de voordelen erkennen en het gebruik stimuleren, al vanaf de basis rijopleiding tot en met het examen alsmede bij het door-ontwikkelen van bewustwording en rijstijl via specialistische en verhoogde rijvaardigheidstrainingen. Als ook verwerkt tijdens merk/ model introducties met trainingsaspecten is het raadzaam om ADAS en OPD te omarmen want, technologische ontwikkelingen maken mensen meer bewust van hun tekortkomingen dan veel mensen kunnen vanuit eigen zelfreflectie.
De B stand ofwel het One Pedal Driving heeft namelijk zo’n gunstig effect op de naderingssnelheid dat we dit vooral niet moeten benadelen met het verbieden van een B stand tijdens een examen en/ of het demotiveren van het gebruik van de B stand. Natuurlijk zijn er voordelen te benoemen vanuit het langdurige coasten in de D stand maar feit blijft dat de manier van regeneratief afremmen precies die tekortkoming benadert dat menig bestuurder nooit heeft weten te bereiken uit eigen kunnen.
Dus zelfs na een heftige ervaring dat de techniek soms kan resulteren in gevaarlijke rijomstandigheden acht ik het verstandig om elkaar te blijven stimuleren en de technologische voordelen te benutten en indien nodig hiervoor de juiste trainingen te volgen.
We zitten met elkaar in een voortdurende transitie van techniek jegens old school wijsheid dus, laten we vooral niets gaan verbieden en/ of het mogelijke resultaat benadelen en ons uitsluitend bezig houden met het benadrukken van allerlei denkbare risico percepties binnen het gebruik van ADAS.
Mijn mening op vraag 2. Het slim gebruik maken van het regeneratieve remmen zal nu en voorlopig nog wel een tijdje beheerst gaan worden door hoe het altijd verloopt met technologische ontwikkelingen die zich mengen in het geroutineerde rijgedrag van bestuurders. Het kost tijd en acceptatie vermogen alsmede het besef dat alleen een goede rijvaardigheid het juiste gebruik van OPD zal vergroten. Ofwel voor de juiste toepassing van One Pedal Driving zal rijvaardigheid opnieuw het verschil gaan maken. Vanuit deze gedachte kan misschien dan gesteld worden: Bij een gematigde rijvaardigheid kan er maar beter gewoon in de D stand gereden worden. Hierbij wil ik verduidelijken dat een onjuist gebruik tijdens een examen niet thuishoort bij het afleveringsniveau door de rijschool.
Kandidaat bestuurders waaronder veel expats die in het bezit zijn van een buitenlands rijbewijs en ervaring hebben met het rijden van een EV voorzien van OPD zijn regelmatig verknocht aan deze techniek en zouden de mogelijkheid moeten houden om gewoon hun eigen rit uitvoering te demonstreren. En ook hier wil ik benadrukken dat iedere zelfstandige bestuurder in staat zou moeten zijn om de stap voorwaarts of terug te kunnen maken.
Mening op vraag 3. Om te voorkomen dat een examinator of instructeur onverhoopt in een gevaarlijke omstandigheid terecht komt door de werking van het regeneratieve remsysteem wil ik graag pleiten dat het gaspedaal weer wordt aangekoppeld tijdens de uitvoering van een examen.
Los daarvan is het raadzaam dat we allemaal, waaronder ook alle rijinstructeurs, coaches, docenten en examinatoren regelmatig aanvullende rijtrainingen blijven doen. Beginnende bij de startende rijinstructeurs die niet of nauwelijks hebben geleerd hoe veilig in te kunnen grijpen, het is eigenlijk gewoon onverantwoordelijk. De manier hoe het de nieuwe rijinstructeur vergaat is vergelijkbaar met het behalen van het rijbewijs, we leren voorbeeldige technieken in theorie en we laten je vervolgens aanmodderen in de praktijk totdat de betreffende instructeur ook door schrik, schade en schande voldoende onverschrokkenheid heeft ontwikkeld. Ook op het gebied van nieuwe technieken is het zeer raadzaam om deze systemen eens goed te kunnen beleven zonder de afleiding van het verkeer. Met het aanpassen/ uitdagen van rijvaardigheid kunnen vele schrik reacties voorkomen worden omdat er herkenning is. Dat is tenslotte één van de voordelen van een verhoogde rijvaardigheidstraining. Ik realiseer me dat het gedeeltelijk preken vanuit eigen parochie is, en gelukkig maar want anders zouden mijn overtuigingen niet bij mijn beroep passen maar, laat je niet verrassen, blijf je rijstijl ontwikkelen en schroom niet om toe te geven dat je geroutineerde rijstijl/ lesstijl/beoordelingsstijl soms meer gelijkgestemd mag of moet worden met de mogelijkheden van de techniek. Dan bereiken we het meest, tenslotte zullen we ook moeten realiseren dat One Pedal Driving en overige ADAS technieken nog maar een begin is van de aanstaande technologische hulp systemen die mogelijk worden gemaakt met de komst van Artificial Intelligence (AI)
Op de foto een mooi en vooruitstrevend voorbeeld van SPIE Nederland. Zij hebben hun nieuwe medewerkers eerst een OPD training aangeboden voor maximale veiligheid en rijplezier met het One Pedal Driving systeem in de nieuwe bedrijfswagens van hun mensen.